Met een Meeluisterboek kunnen leeszwakke kinderen en volwassenen lezen & luisteren tegelijk. Terwijl men een ‘echt papieren boek’ leest, luistert men online mee met de ingesproken tekst. De tekst is ingesproken op het leesniveau van de lezer.
Extra auditieve ondersteuning
Veel onderzoek heeft aangetoond dat auditieve ondersteuning tekstbegrip vergemakkelijkt (Van der Leij, Verhoog en Bekebrede - 2010) voor kinderen met leesproblemen zoals dyslexie of volwassenen die op latere leeftijd Nederlands moeten leren. De zwakke technische leesvaardigheid geeft vaak aanleiding tot inzet van auditieve ondersteuning zoals het Intervallezen. Op deze manier worden de ernstige technische leesproblemen enigszins gecompenseerd en kunnen zwakke lezers toch op een relatief snelle manier tot een redelijk niveau van tekstbegrip komen.
Technisch- en begrijpend lezen met dyslexie
Leerlingen / cursisten met dyslexie hebben een probleem met het technisch lezen, het verklanken (decoderen) van geschreven letters is onvoldoende geautomatiseerd. Doordat het decodeerproces bij het lezen veel aandacht vergt is er minder aandacht voor de inhoud van de tekst (het begrijpen van de tekst). Bovendien lezen veel leerlingen/cursisten met dyslexie regelmatig woorden fout waardoor zinnen een andere betekenis kunnen krijgen. Kortom, problemen met technisch lezen belemmeren ook het begrijpend lezen.
Het voordeel van Intervallezen met een meeluisterboek
Een meeluisterboek maakt lezen en leren lezen leuker en toegankelijker. Tijdens het lezen van een echt boek horen ze tegelijkertijd de ingesproken tekst.
Meeluisterboek.nl leest de teksten voor. Hierdoor lezen ze actief een “echt boek” terwijl het ondersteund wordt door de ingesproken tekst. Door te lezen en luisteren tegelijk kan de aandacht helemaal gericht worden op het begrijpen van de tekst. En voor een moeilijk woord valt een kort pauzemoment zodat ze eerst het woord zelf kunnen proberen te lezen.
Het kind of de volwassene raakt veel minder vermoeid en komt meer toe aan de inhoud van de tekst. Ook begrijpt het de tekst beter. Met het lezen kunnen ze zich met audio-ondersteuning dus meer richten op het verhaal dat ze lezen, waardoor ze wel toekomen aan belevend lezen. Hierdoor wordt lezen leuker & toegankelijker; cruciaal voor de motivatie en het maken van 'leeskilometers’.
Luisteren naar een menselijke stem
Door de combinatie van lezen en luisteren komen ze wel toe aan belevend lezen. En omdat ze luisteren naar een menselijke stem van getrainde stemacteurs in plaats van naar een synthetische stem (computerstem) helpt de intonatie van de voorlezer om meer betekenis te geven aan het verhaal.
Wat is de Intervalmethode?
De Intervalmethode is ontwikkeld door de onderwijsspecialisten van Bontekoe, speciaal ontwikkeld voor kinderen met een leesbeperking en volwassenen die op latere leeftijd Nederlands moeten leren. Over de effecten van de combinatie van lezen en luisteren tegelijkertijd zijn al veel onderzoeksresultaten beschikbaar: lezers geven aan dat ze minder vermoeid raken en meer toekomen aan het belevend lezen. Ook het begrijpend lezen wordt verbeterd bij lezen met audio ondersteuning, wat wordt aangetoond in het onderzoek van Van der Leij, Verhoog en Bekebrede (2010). De lezers uit het onderzoek, leerlingen met dyslexie uit groep 7, hadden geen achterstand meer qua begrip, wanneer ze lazen en tegelijkertijd gebruik konden maken van audio ondersteuning.
De Intervalmethode van Bontekoe
Voor leeszwakke kinderen/volwassenen heeft Bontekoe de Intervalmethode ontwikkeld. Door tegelijk te lezen en te luisteren wordt het leren lezen veel makkelijker. Met de Intervalmethode stemmen we de ingesproken tekst zeer zorgvuldig af op het specifiek AVI-niveau en Alfa-niveau. Elk boek is ingesproken in een speciaal leestempo met extra pauzemomenten en met veel aandacht voor de uitspraak.
De achtergrond van de Intervalmethode
Bij het leren lezen, neemt het koppelen van lettertekens aan de bijbehorende klanken (het decoderen) een centrale plaats in. Door deze klanken vervolgens samen te voegen (synthese), ontstaan betekenisvolle woorden. Decodeer- en synthesevaardigheden typeren het aanvankelijke leesproces. Naarmate deze basisvaardigheden soepeler verlopen, wordt de leessnelheid verhoogd en zijn de leerlingen/cursisten steeds beter in staat om woorden op een directe wijze te herkennen. De aandacht verschuift naar het begrijpend lezen waardoor het leesbegrip vergroot wordt.
Een aantal leerlingen/cursisten heeft echter meer moeite met het verwerven van de deze decodeer- en synthesevaardigheden. Het ontsleutelen van woorden kost hen nog zoveel inspanning, dat er weinig aandacht overblijft voor de inhoud. Zij moeten voortdurend tekstgedeelten teruglezen om tot een goed begrip van de tekst te komen. Dit kost veel tijd. Op deze wijze verwordt het lezen van een boek tot een ontmoedigend proces waaraan, hoe leuk of spannend de inhoud van het boek ook is, weinig plezier beleefd wordt. Door het lezen van boeken te combineren met het luisteren naar de ingesproken tekst, wordt het technisch leesproces ondersteund en de woordenschat verrijkt.
Leestempo
Om het synchroon verlopen van luisteren en meelezen zoveel mogelijk te bevorderen, zijn de boeken ingesproken op een op het AVI-niveau of Alfa-niveau afgestemd leestempo. Hierbij is uitgegaan van het leestempo van gemiddelde lezers van een bepaald niveau.
Pauzemomenten
Er zijn pauzes ingelast, daar waar het volgens de interpunctie logisch is, zoals aan het einde van een regel of zin (natuurlijke pauzemomenten). Daarnaast zijn er extra pauzemomenten bij afgebroken woorden en voor moeilijke woorden. Het AVI-niveau of Alfa-niveau wordt gebruikt als richtlijn om te bepalen welke woordtypen als moeilijk beschouwd dienen te worden. De ingelaste pauzes bieden de mogelijkheid tot het zelf ontsleutelen van woorden of woorddelen, waardoor de kans dat een leerling eenzelfde woord in een later stadium sneller herkent, toeneemt. Tevens worden ze door een pauzemoment in de gelegenheid gesteld om het begin van een nieuwe regel of een nieuw tekstgedeelte op te zoeken.
Uitspraak
Er is expliciet aandacht besteed aan de uitspraak van woorden. Van elke letter moet de bijbehorende klank hoorbaar zijn. Moeilijke en langere woorden worden gesegmenteerd uitgesproken. Binnen de lage niveaus wordt spreektaal zoveel mogelijk vermeden. Hierbij is rekening gehouden met de woordopbouw binnen de verschillende leesmethodes waarvan de genoemde series deel uitmaken.
Belevend lezen
Lezers kunnen door de auditieve ondersteuning echt toekomen aan de doelen van het lezen van fictie zoals deze worden beschreven in de referentieniveaus taal: begrijpen, interpreteren en evalueren (Referentie-kader Taal en Rekenen, Ministerie van OCW, 2009, p.15).
Dit belevend lezen, met de daarbij behorende kenmerken, kan niet bereikt worden wanneer ze bezig blijven met het ontsleutelen van woorden, waarbij zij steeds opnieuw stukjes tekst proberen te begrijpen. Als ze zoveel moeite hebben met lezen, kunnen ze echter wel belevend lezen door de combinatie van lezen en luisteren.